Raporto

Raporto de Joshua L. Chamberlain, Dudeka Infanterio de Ŝtato "Maine". Kampajno de Gettysburg
O.R.--SERIO I--VOLUMO XXVII/1 [S# 43]

KAMPARO APUD EMMITSBURG,
6a julio, 1863.

Leŭt. GEORGE B. HERENDEEN,
A. A. A. G., Tria Brig., Unua Div., Kvina Armea Gvardio.

SINJORO: Per obeemeco al la demando de la kolonelo komandante la brigadon, mi havas la honoron aldoni iom detalitan raporton de la operacioj de la Dekdua Reĝimento de Volontuloj de Ŝtato "Maine" dum la batalo de Gettysburg, je la dua kaj tria momento.

Agantis kiel la antaŭa gvardo, necesiĝite per la proksimo de la kavalerio de la malamiko, pro la marŝo de la posta tago, mia komandaro alvenite al Hanover, Pennsilvania ŝtato, ĵus antaŭ la sunsubiro de tiu tago, estis multe eluzita, kaj perdis neniun tempon pretiĝis por atendita tendaro. Porcioj estis apenaŭ disdonitaj, kaj la viroj ĉirkaŭe pretigante verspermanĝon, kiam onidiroj ke la malamiko estis renkontiĝita tiun tagon apud Gettysburg sorbis ĉiun alian intereson, kaj tre baldaŭ venis ordonoj por marŝi tuj al Gettysburg.

Joshua L. Chamberlain; pentraĵo de mi

     Miaj viroj elmovis kun akuratemeco kaj animo eksterordinara, la huraojn kaj bonvolojn ili ricevis aldonitaj al ilia entuziasmo. Post unu horo aŭ du de dormo apud la vojflanko ĵus antaŭ tagiĝo, ni atingis la altojn sudokcidentaj de Gettysburg je ĉirkaŭ la 7a atm., 2a julio.

     Amasite unue kun la resto de la divizio sur la rekto de la vojo, ni estis movitaj multfoje pli malproksimen al la maldekstro. Kvankam atendante dum ĉiu momento ke oni metus ni en agon kaj tenus nin severe en linio de batalo, tamen la viroj eblis meti iom ripozon kaj fari la plej multon el iliaj porcioj.

     Iam apud la kvara, ptm, ekkanonado, je iom distanco al nia maldekstra kaj fronto, estis la signalo por subita kaj rapida movado de nia tuta divizio en la direkton de ĉi tiu fusilado, kiu varmiĝas dum ni aliris. Pasante malstrikta kamparo en la kava grundo en kiun iom da niaj fusilaroj sin poziciigis, nia brigado atingis la jupo de peco da arbaro, en kies pli malproksima rando estis peza eksigo de musketado, kaj kiam preskaŭ por iri antaŭen en lineon ni ricevis de Kolonelo Vincent, komandante la brigadon, ordonojn por movi maldekstren duobrapide, kiam ni prenis farman vojon transirantan trans Plum Run por gajni rudan montan spronon nomiĝas Granita Sprono, aŭ Malgranda Rondsupraĵo.

     La artilerio de la malamiko trovis atingopovon de nia kolumno dum ni grimpis la spronon, kaj la frakasado de la ŝeloj inter la rokoj kaj la arbarspuraĵoj igas nin pli sprite movi laŭ la rando. Unu aŭ du ŝeloj krevis en niajn vicojn. Pastante al la suda deklivo de Malgranda Rondsupraĵo, Kolonelo Vincent indikas al mi la grundon kiun mia reĝimento okupitos, informante min ke ĉi tiu estis la extrema maldekstro de nia ĝenerala linio, kaj ke oni atendis senesperan atakon por turni tiun pozicion, findirante per diri al mi ke mi "haltu la grundon je ĉiuj riskoj." Ĉi tiu estis la fina vorto kiun mi aŭdis de li.

Por komenci per firmigi mian dekstran, mi formis mian reĝimento sur la dekstro en linion, donante tian direkton al la linio kiel plej bone sekurigus la avandaĝon de la kruda, roka, peceme aborita grundo.

La linio frontis ĝenerale al pli remarkinda elaĵo sud-malokcidenta de la nia, kiu nomiĝas Sukra Pano, aŭ Rondsupraĵo. Inter ĉi tiu kaj mia pocizio intervenis glata kaj maldika kavo. Mia linio formita, mi tuj demetis Kompanion "B", Kapitano Morril komandante, por etendi de mia maldekstra flanko tra ĉi tiu kavo kiel linio de bataletistoj, kun direktoj por agi kiel la okazo elbe direktos, por malebligi suprizon sur mia malkaŝita flanko kaj malantaŭo.

La arteleria fusilado sur nia pocizio estis dumtempe konstanta kaj peza, sed mia formaro estis apenaŭ finita kiam la artelerio estis anstataŭigita per impteta atako sur la mezo de nia brigado al mia rekto, sed ĝi tre baldaŭ inkluzivis la rekto de mia reĝimento kaj laŭgrade etendis tra mia tuta fronto. La ago estis entute akra kaj je intimaj proksimoj.

Dum la meze de ĉi tiu, oficero de mia mezo informis al mi ke iu grava movo de la malamiko okazis apude lia fronto, preter la linio kun kiu ni estis enmaŝita. Muntante grandan rokon, mi eblis vidi konsiderindan korpon de la malamiko movante apud la flanko de la malantaŭo de ĝia linio enmaŝita, kaj pasante de la direkto de la piedo de Granda Rondsupraĵo tra la valo al la antaŭo de mia maldekstro. La proksima enmaŝito ne permisita al iu ajn ŝanĝo de fronto, mi tuj etendis mian reĝimento maldekstren, per teni intervalojn je la maldekstra flanko, kaj je la sama tempo "rifuzi" mian maldekstran flugilon, por ke ĝi estis preskaŭ je rektaj anguloj kun mia dekstra, do okupante eble duobon de la amplekso de nia ordinara fronto, iuj de la kompanioj almetitis en unopan vicon kiam la naturo de la grundo donis sufiĉan forton aŭ rifuĝejon. Miaj oficeroj kaj viroj komprenis dezirojn tiom bone ke ĉi tiu movado estis farita sub fusilado, la dekstra flugilo daŭrigante fusiladon, sen doni al la malamiko iun okazon por ekpreni aŭ eĉ suspekti ilian avantagxon. Sed ni ne estis momenton plu baldaŭ; la flankiĝanta kolumno de la malamiko atinginte ilian deziritan direkton, krevis sur mia maldekstro, kie ili evidente atendis negarditan flankon, kun granda demonstro.

Ni malfermitas viglan fusilado je proksima atingopovo, kiu estis tiom subita kaj efektiva ke ili baldaŭ falis malantaŭen tra la rokoj kaj malaltaj arbaroj en la valo, nur al reekkrevi denove kun krio, kaj rapide almarŝis, eksigante dum ili venis. Ili puŝis ĝis al inter dekduo da jardoj de ni antaŭ la terura efektiveco de nia fusilado devigis ilin al rompiĝi kaj preni rifuĝejon.

Ili renovigis la atakon sur nia tuta fronto, kaj dum horo la batalo estis severa. Rodoj de la malamiko rompis tra nia linio en multaj lokoj, kaj la batalo estis laŭvorte mano-je-mano. La rondo de la batalo rolis malantaŭen kaj antaŭen kiel ondo. La mortitoj kaj vunditoj estis nun en nia antaŭo kaj tiam en nia malantaŭo. Perfortita de nia pocizio, ni senespere reakiris ĝin, kaj puŝis la malamikon suben al la piedo de la deklivo. La intervaloj de la lukto estis prenita por forigas niajn vunditojn (kaj tiujn de la malamiko ankaŭ), por kolekti municion de la kartoĉo-skatoloj de diseblita amiko aŭ malamiko sur la tereno, kaj por sekuri pli bonajn musketojn ol la Enfield-oj, kiujn ni altrovis ne bone daŭris dum servo. Krudaj refuĝejoj estis surĵetaj el la nefiksitaj rokoj kiuj kovris la grundon.

Kapitano Woodward, komandante la Okdek-dua Voluntuloj de la Ŝtato Pennsylvania, sur mia dekstro, brave daŭrigante sian batalon, juĝeme kaj kun kora kunlaboreco faris liajn movadojn konformate al miaj necesecoj, por ke mia dekstro je neniun tempo estis malfermita al flanka atako.

La malamiko ŝajnis kolektinte ĉiujn iliajn energiojn por ilia fina atako. Ni faris nian maldikan linion en tiom bonan formon kiom eblas, kiam forta forteco aperis el la malgrandiĝa arbaro en la valo, tiom bone kiom mi povis juĝi, en du linioj per eĉelono sur la dekstro, kaj, malferminte pezan fusiladon, la unua linio alvenis kvazaŭ ili celis balai ĉiun antaŭen de ili. Ni malfermitis ĉe ili tiom bone kiom ni povis kun nia rara municio ektenita de sur la tereno.

Ne ŝajnis ebla por rezisti alian ŝokon kiel cxi tiu alvenante. Nia perdoj estis severaj. Duono de mia maldekstran flugilo falis, kaj triono de mia reĝimento kuŝis ĵus malantaŭ de ni, morta aŭ tre vundita. Je ĉi tiu momento mia anksieco estis plibonigita per granda muĝo de musketado en mia malantaŭo, sur la pli malproksima aŭ norda diklevo de Malgranda Rondsupraĵo, evidente sur la flanko de la regulara brigado, kiu estis apoganta la baterion Hazlett sur la rando malantaŭe de ni. La kugloj de ĉi tiu atako ekfrapis en mian maldekstran malantaŭon, kaj mi timis ke la malamiko eble preskaŭ ĉirkaŭis la Malgranda Rondsupraĵo, kaj nur senespera ŝanco restis por ni. Mia municio estis baldaŭ elĉerpita. Miaj viroj fusilis ilian lastan pafon kaj preparis sin por "enbastonigi" iliajn musketojn.

Estis devegita por ataki antaŭ ni estis atakita per ĉi tiu superŝuta forteco en mano-je-mana batalo, kiun ni ne varŝajne povis rezisti aŭ survivi. Je tiu krizo, mi ordonis la bajoneton. La vorto estis sufiĉa. Ĝi kuris kiel fajro laŭ la linio, de viro al viro, kaj leviĝis al krio, kun kiu ili impetis sur la malamiko, nun ne 30 jardojn for. La efekto estis supriza; multaj el la unua linio de la malamilo subĵetis iliajn armilojn kaj kapitulacis. Oficero pafis sian pisolon al mia kapo kun unu mano, dum li donis al mi lian glavon kun la alia. Tenante fikse je nia dekstro, kaj svingiĝante antaŭen je nia maldekstro, ni faris etenditan "dekstran radon", antaŭe de kiu la dua linio de la malamiko rompis kaj malantaŭen falis, batalante de arbaro al arbaro, multaj kaptitaj, ĝis ni balais la valon kaj klarigis la fronto de preskaŭ nia tuta brigado.

Dume Kapitano Morril kun liaj bataletistoj (forsenditaj el mia maldekstran flanko), kun iu dekduo aŭ dekkvino el la Usona Akropafuloj kiu metis sin sub lia direkto, falis sur la malamiko dum ili rompis, kaj per liaj demonstroj, kaj ankaŭ lia bondirektita fusilado, aldonis multon al la efekto de la ŝarĝo.

Tiel klarinte la valon kaj forpelinte la malamikon supren sur la malokcidenta deklivo de la Granda Rondsupraĵo, ne dezirante por tiom for elpremi por hazardi la grundon mi tenu per lasi ĝin malfermita al subita impeto de la malamiko, mi sukcesis (kvankam kun iom peno por halti miajn virojn, kiuj deklaris ke ili estis "sur la vojo al Riĉmondo") bonordigi la reĝimenton kaj reatingi nian originalan pozicon.

Kvar cent malliberuloj, inkluzivitaj de du terenaj kaj pluraj liniaj oficeroj, estis senditaj al la malantaŭo. Ili ĉefe estis de la Dekkvina kaj Kvardek-sepa Reĝimentoj de Alabama-Ŝtato, kun iuj de la Kvara kaj Kvina "Texas". Cent kaj kvindek de la malamiko estis trovitaj mordaj kaj vunditaj en nia fronto.

Duonlumon, Kolonelo Rice informis al mi pri la falo de Kolonelo Vincent, kiu returnis la komando de la brigado al li, kaj ke Kolonelo Fisher alvenis kun brigado por nia apogo. Ĉi tiuj trupoj estis amasitaj en nia malantaŭo. Estis la kompreno, kiel Kolonelo Rice informis al mi, ke la brigado de Kolonelo Fisher almarŝu kaj ektenu la malokcidentan deklivon de Granda Rondsupraĵo, kien la malamiko ĵus antaŭe estis forpelita. Sed, post konsiderinda daŭro, ĉi tiu intenco iel ne estis elportita al faro.

Ni estis nerveta ke se la malamiko estis permisita al plifortigi sin en tiu pozicio, li havus grandan avantaĝon al renovigi la atakon kontraŭ ni je taglumo aŭ antaŭe. Kolonelo Rice tiam direktis min fari la movon por ekteni tiun randon.

Nun estis la 9-a, ptm. Sen atendi por ricevi municion, sed fidante parte al la vere situacio de ne videbligi nian movon aŭ nian malgrandan fronton per pafi, kaj kun bajonetoj fiksitaj, la eta plenmano de 200 viroj premis supren al la monta deklivo en tre elstreĉita ordo, kiel devigis la kruta kaj krudrandita surfaco de la grundo. Ni aŭdis rotojn de la malamiko maksukcesi antaŭe de ni, kaj, kiam apud la rando, ni trafis verŝita kaj necerta fusilado, kiu kaŭzis al ni la grandan perdon de la brava Leŭtenanto Linscott, kiu falis, morteme vundita. En la silenta alveno en la tenebro ni ekgrimpis 25 malliberulojn, inter ili staboficero de Generalo [E.M.] Law, komandante la brigadon direkte kontraŭa al ni dum la batalo. Atingi la randon, kaj skoltante la grundon, mi metis la virojn en fortan pozicion inter la rokoj, kaj informis al Kolonelo Rice, demandante ankaŭ municion kaj iun apogon al nia dekstro, kiu estis tre apuda de la malamiko, ilia movo kaj vortoj eĉ nun klare aŭdate de ni.

Iu konfuzo baldaŭ poste rezultis el la klopodo de iu reĝimento de la brigado de Kolonel Fisher por veni al nia apogo. Ni trovis arbara vojo supren sur la monto, kiu alportis ilin sur mia dekstra flanko, kaj ankaŭ proksimen al la malamiko, amisita iom malsupre. Aŭdante ilian alvenon, kaj kredante movon el tiu loko povis nur esti de la malamiko, mi faris disponon por ricevi ilin kiel tia. En la konfuzo kiu ĉeestis la klopodo por formi en apogo de mia dekstro, la malamiko malfermis viglan fusiladon, kiu diskunigis miajn klopodon al formi ilin kaj diskorigis la apogojn mem, do mi vidis nenion plu de ili tiun nokton.

Spurante iom nesekura en ĉi tiu soligita pozicio, mi sendis por la Okdek-tria "Pennsylvania", kiu venis rapide, sekvita per la Dekkvar-kvara "New York", kaj, vidinte ilin bone postenitaj, mi sendis fortan gardaron al la fronto, kun instrukciojn por raporti al mi ĉiun duon-horon dum la nokto, kaj permisis la restaĵon de miaj viroj dormi sur iliaj armiloj.

Je iu tempo ĉirkaŭ meznokto, du reĝimentoj de la brigado de Kolonel Fisher venis sur la monton preter mia maldekstro, kaj tenis pozicion apud la supraĵo; sed tial la malamiko ne minacis el tiu direkto, mi faris neniun klopodon por kuniĝi kun ili.

Ni iris en la batalon kun 386, ĉiuj diritaj--358 fusiloj. Ĉiu pioniro kaj muzikisto kiu povis porti musketon iris en la vicojn. Eĉ la malsanuloj kaj pied-doloriĝuloj, kiuj ne povis plenumi dum la marŝo, alvenis tiom baldaŭ kiom ili povis trovi iliajn reĝimentojn, kaj prenis iliajn lokojn en la linioj de batalo, dum ĝi ja estis batalo. Iu malliberuloj kiujn mi havis garditaj, sub kondamno de juĝejo milita, mi devis meti en la batalo, kaj ili suferi ilian parton bone, por kiu mi rekomendos komutecon de ilia kondamno.

La perdo, tiom tute kiom mi povas konstati, estas 136--30 de kiu estis morditaj, kaj inter la vunditoj esta multaj mortemaj.

Kapitano Billings, Leŭtenanto Kendall, kaj Leŭtenanto Linscott estas oficeroj kies perdon ni profunde funebras--efektivaj soldatoj, kaj puraj kaj alt-mensitaj viroj.

En tia enmasxo estis multaj okazaĵoj de heroismo kaj nobla karaktero kiuj devus havi placon eĉ en oficiala raporto; sed, per la nuna situacio, ni ne eblas fari justecon al ili. Mi ja diras pri tiu reĝimento ke la decideco, kuraĝo, kaj heroa forteco kiuj iĝigas nin kontraŭstari tiom eksterordinara de atako feliĉe gvidis al tiom videbla rezulto ke ili sekure fidos al historio por arkivi iliajn meritojn.

Ĉirkaŭ tagmeze je la 3a de julio, ni estis retirita, kaj formis sur la dekstro de la brigado, en la antaŭa rando de peco de arbaro apud la maldekstra mezo de nia ĉefa linio de batalo, kie ni estis tenita en preteco por apogi niajn trupojn, tiam ricevante la severan atakon de la posttagmezo de tiu tago.

Je la 4a, ni faris skoltecon al la antaŭon, por konstati la movado de la malamiko, sed trovinte ke ili retiris, almenaŭ preter la Run de Willoughby, ni revenis al Malgrandan Rondsupraĵon, kie ni enterigis nian mortulojn en la loko kie ni kuŝigis ilin dum la batalo, markante ĉiun tombon per kaptabulo farita el municiaj skatoloj, kun ĉiu namo de la morta soldato ĉizita sur ĝi. Ni ankaŭ enterigis 50 de la mortuloj de la malamiko antaŭe de nia pozicio de la 2a julio. Ni tiam atentis al niaj vunduloj, kiujn mi tenis la respondecon por meti en la domoj de civitanoj en la apudaĵo de Malgranda Rondsupraĵo, kaj, je la mateno de la 5a, ni altenis nian marŝon sur la vojo de Emmitsburg.

Mi havas la honoron esti, via obeema servulo,
JOSHUA L. CHAMBERLAIN, Kolonelo,
Komandante Dekdua Voluntuloj de "Maine"

Ĉi tiun raporton mi trovis angla ĉi tie.