4/07/2002

Ne bona ideo

Je lia blogo, Glenn Reynolds opiniis ke devus esti bona ideo ke Usono invadus Saudan Arabion. Li skribis ĝi estus unu vojo por solvi la problemon de araba ekstremismo. Li skribis:
1. Kiam jam ni kontrolos Saudan Arabion, ni havos klaran vojon al Iraqo kaj Syrio.

2. Kiam jam ni kontrolos Saudan petrolon, ni povos ektranĉi la fluo de mono al teroristoj.

3. Kiam jam ni kontrolos Saudan petrolon, la Europanoj komencos favorigaĉi al ni, anstataŭ al la araboj.

4. Kiam jam ni kontrolos Saudan Arabion, ni povas uzi kontrolon super la Haĝo, kaj petrola mono, por reformi Islamon en vojojn kiuj estas pli al nia ŝato. Ĵus kiel la Saudoj faris.
Mi skribis al li (per e-poŝto) respondon:
Me estis skribonta longan leteron pri kial mi kredas invadi Arabio estas malbona ideo, sed Sarĝĉjo venkis min al la celo kaj kun granda kvanto plu da elokventeco kaj klara skribado ol mi estas kapebla.

Sed mi ĵus volis faligi analogion al vi: kiel se la araboj transprenus Romon/Vatikanan Urbon? La reefiko estus grandega. GRANDEGEGA. Ili ne havus multe da sukceso reformi Katolikismon; anstataŭ, Katolikismo estus reorganizita en ekzilo kaj Katolikanoj ĉie en la mondo farus sian plej damindon por repreni ĝin.

Sama afero kun Arabio. Kaj li prenis la vortojn rekte el la buŝo kun lia aserto ke tio estus kompleta ĉanĝo de nia standarda operacianta proceduro, kio estas venki per komerco.

Por mi, la nuna milito kontraŭ terorismo estas zorginda. Tio ne estas ĉar mi ne kredas ke ĝi estas grava -- ĝi estas nekredeble ja. Sed tio, kion mi volas estas ke Usono formovos la minacon. Tio ne estas pri venĝo por mi, aŭ pri reformi la mondon. Ĝi estas pri formovi la minacon kaj tiam reveni al tio, kion ni plej bone faras, kiu estas komerco.

Kompreneble, simpla esprimo kiel "formovi la minacon" prestidigitas tutan skatolon de Pandora plena ol aliaj demandoj: kiel? Kial la radikalaj islamanoj faras tion, kion ili faras kaj kiel ni povas kontraŭi tion? Kiaj kulturaj, mediaj, edukaj, kaj religiaj faktoroj estas komplikaj, kaj kiel ni povas ŝanĝi ilin? Se popolo sentis sin -- en senespereco, ĉar tiu vorto estas tiel ofte uzita -- ke sia sola elekto estas por trafi civilanojn ĉar si ne eble stari kontraŭ militaj aŭ registaraj soldataroj, kiel ni povas ŝanĝi tiun senton? Se la meza Palestinano, ekzemple, nur volas Palestinan hejmlandon, pacon, kaj bonan vivon por si mem kaj siaj infanoj, kion povas ni fari por alkondukas tiujn homojn al la unua rango (anstautax ol la homoj kies celo estas ekmalekzistigi Israelon)? Se oni havas timige altan numeron da junaj, needukitaj homoj, kiel oni edukas ilin por ŝaneli ilian nature atakemajn emecojn for de triba militeco kaj en ion plu krea -- ĉiu dum ili estas en procezo de esti tribe perforta?

Persone, mi kredas ke bezonas du-dentitan aliron. La unuo estas ke ni devas formovi la organizitan substrukturon kiu subtenas kaj daŭrigas terorismon. Ĉi tio estas la mallongtempa dento, kvankam konsiderante la naturon de konspiroj/teroristaj retoj, ĝi varŝajne finos estante longatempe dento. La alia dento estas eduko kaj komerco, kaj ĝi estas tre longatempa afero (aludu: Japano kaj Germanio).

Ni definite, definite devus eviti "imperian strategion", kvankam. Ĝi serioze difektus la starigon de la komerca dento.

Fermante, mi estis en Ĉinio dum la antaŭa jaro. Estis KFC-oj kaj McDonaldoj ĉiam, kaj estis TGIFriday-ies en Ŝanghaj. La Ĉinia registaro fakte permesis Starbucks (tiel malbona, sed tiel bona) malfermi etan butikon interne de la Malpermesita Urbo. Kaj ĝi permesis min interne de tie ankaŭ (la urbo estas impona). Hu-ra por komerco!

Jes!

Steve permesis al mi transduki sian artikolon. Kaj mi finfine trovis alian Esperantan taglibron: la noktolibro de Aleksandra. Mi serĉas plu.